Wywiad środowiskowy

Ustawa o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 roku, zgodnie z przedstawionym artykułem 11 wskazuje, że funkcjonariusze Straży granicznej mogą przeprowadzać wywiad środowiskowy lub ustalić miejsce pobytu małżonka lub innego członka rodziny cudzoziemca, a także osoby z którą cudzoziemca łączą więzi o charakterze rodzinnym. Są to czynności mające charakter faktyczny, a tym samym pełnią rolę czynności dowodowych. 

 

Zgodnie z artykułem 2 cytowanego powyżej artykułu, wywiad środowiskowy obejmuje zebranie informacji dotyczących danych cudzoziemca, miejsca jego pobytu, członków rodziny cudzoziemca jak również osób które wraz z nim zamieszkują we wspólnym gospodarstwie domowym, wykonywania pracy przez cudzoziemca lub prowadzenia działalności gospodarczej, podjęcia lub kontynuowania nauki ( ewentualnie szkolenia zawodowego), sytuacji materialnej oraz warunków bytowych, działań mogących mieć wpływ na ochronę bezpieczeństwa i porządku publicznego, ewentualnie stanowiących zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, jak również innych okoliczności, które mogłyby mieć istotne wpływ na rozstrzygnięcie postepowania prowadzonego wobec cudzoziemca.

 

Aktem szczególnym jest Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 11 lutego 2015 r. określa sposób i tryb przeprowadzania przez funkcjonariuszy Straży Granicznej wywiadu środowiskowego, zakres tego wywiadu oraz miejsce i czas jego przeprowadzania, a także formę sprawozdania sporządzanego z przeprowadzonego wywiadu. W sprawie wywiadu środowiskowego przeprowadzanego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w postępowaniach prowadzonych wobec cudzoziemców. Wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania lub pobytu cudzoziemca wskazanym przez niego, w miejscu jego pracy lub nauki lub w miejscu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Wywiad może być przeprowadzany we wskazanym przez cudzoziemca miejscu zamieszkania lub pobytu jego małżonka lub innego członka rodziny, a także osoby, z którą cudzoziemca łączą więzi o charakterze rodzinnym. Wywiad przeprowadza się w godzinach od 6:00 do 22:00.

 

Zgodnie z zasadami zawartymi w rozporządzeniu, funkcjonariusz przed przystąpieniem do wywiadu, podaje osobie udzielającej informacji swój stopień oraz imię i nazwisko, w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, a także podstawę prawną do przeprowadzenia wywiadu i cel jego przeprowadzenia.

 

Jeżeli dokonanie sprawdzenia lokalu nie jest możliwe z przyczyn niezależnych od cudzoziemca, funkcjonariusze Straży Granicznej informują o tym fakcie organ prowadzący postępowanie oraz przekazują mu informacje zgromadzone w toku czynności obejmujących przeprowadzanie wywiadu środowiskowego i ustalanie miejsca pobytu małżonka lub innego członka rodziny cudzoziemca, a także osoby, z którą cudzoziemca łączą więzi o charakterze rodzinnym.

 

Co istotne, wywiad środowiskowy może być dokonywany wyłącznie w toku postępowania, a zatem nie można ich dokonywać bez wszczęcia postępowania jak również po jego zakończeniu. Owe czynności są dokonywane na żądanie organu, ewentualnie jako własne czynności w związku z prowadzonym postępowaniem przed Strażą Graniczną. Komendant oddziału lub placówki straży Granicznej, zgodnie z obowiązującym prawem prowadzi postępowania w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu i w związku z tym, może okazać się niezbędne ustalenie stanu faktycznego- czy zawarcie związku małżeńskiego lub istnienie związku małżeńskiego nie nastąpiło w celu obejścia przepisów ustawy.

 

Zgodnie z zawartą w Kodeksie Postępowania Administracyjnego zasadą otwartego systemu środków dowodowych, daje ona możliwość przeprowadzenia przez organ rozstrzygający sprawę każdego dowodu ( również nienazwanego), jeśli tylko dowód ten może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, jak również sama procedura jego przeprowadzenia nie jest sprzeczna z przepisami prawa.

 

Po zakończeniu wywiadu środowiskowego, funkcjonariusz Straży Granicznej niezwłocznie sporządza sprawozdanie ( w jednym egzemplarzu, który dołącza się do akt sprawy), winno ono  zawierać: mię i nazwisko funkcjonariusza przeprowadzającego wywiad: nazwę jednostki organizacyjnej Straży Granicznej, w której funkcjonariusz przeprowadzający wywiad pełni służbę, imię i nazwisko cudzoziemca; imię i nazwisko osoby udzielającej informacji; miejsce przeprowadzenia wywiadu; wyjaśnienia i informacje ustalone w toku wywiadu; ewentualne uwagi; datę przeprowadzenia wywiadu; datę sporządzenia sprawozdania z wywiadu; podpis funkcjonariusza przeprowadzającego wywiad.