Najnowsza nowelizacja ustawy o cudzoziemcach

Z końcem stycznia bieżącego roku weszła w życie kolejna nowelizacja ustawy o cudzoziemcach. Wprowadziła ona szereg zmian w tym akcie prawnym, często dość daleko idących. W szczególności dotyczy to zasad dotyczących legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Polski, zwłaszcza osób wykonujących pracę.

Na czym polegają najnowsze zmiany w ustawie o cudzoziemcach i jakie jest ich znaczenie prawne, opisuje niniejszy artykuł.   

Jaka jest podstawa prawna zmian?

Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (j.t. Dz. U. z 2021 r., poz. 2354 z późn. zm.) znowelizowana została przez ustawę z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 91) – w dalszej części artykułu zwana „ustawą nowelizującą”. Weszła ona w życie 29 stycznia 2022 roku.

Jaki jest cel dokonanych zmian?

Zgodnie z drukiem sejmowym nr 1681, zawierającym uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw – wprowadzone zmiany mają na celu przede wszystkim usprawnienie postępowań dotyczących udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, które są najczęściej udzielanym rodzajem zezwoleń na pobyt czasowy w Polsce.

Stało się to konieczne z uwagi na to, że od kilku lat obserwowany był wzrost ogólnej liczby wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych na terytorium naszego kraju, w szczególności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę składanych do urzędów wojewódzkich, co przekładało się na coraz dłuższy czas oczekiwania na rozpatrzenie tych spraw. Zachodziła ponadto potrzeba poprawy niektórych rozwiązań prawnych dotyczących dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy w interesie polskich pracodawców, jak również ułatwienia pozyskiwania przez inwestorów strategicznych pracowników z za granicy.

Celem zmian jest również poprawa innych obowiązujących rozwiązań w szeroko rozumianych sprawach cudzoziemców, w tym postępowań dotyczących przyjmowania pracowników przenoszonych wewnątrz przedsiębiorstwa. Proponuje się również skrócenie terminów na rozpatrywanie wniosków o wydanie wizy krajowej. Intencją projektodawcy była optymalizacja procedur, dążenie do skrócenia długości trwania postępowań w ww. sprawach. Zamysłem ustawodawcy było także skrócenie terminów na rozpatrywanie wniosków o wydanie wizy krajowej, czyli optymalizacja procedur oraz dążenie do skrócenia długości trwania postępowań.

Jakie są najnowsze zmiany w ustawie o cudzoziemcach?

Zmiany w ustawie o cudzoziemcach, podzielić można na szereg grup, z których każda dotyczy innego aspektu pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

I. Zmiany w przepisach dotyczących zezwolenia na pobyt czasowy i pracę

Nowelizacja wprowadziła szereg zmian w przepisach które regulują udzielanie i zmianę zezwolenia dla cudzoziemców na pobyt czasowy i pracę.

Przede wszystkim:

1) wymogami warunkującymi udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę przestały być:

a) posiadanie przez cudzoziemca źródła stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, co regulował dotychczasowy art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o cudzoziemcach,

b) posiadanie przez cudzoziemca zapewnionego miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak stanowił dotychczasowy art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach.

2) zmianie uległ dotychczas obowiązujący warunek, polegający na tym, że  wynagrodzenie cudzoziemca nie mogło być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę (dawne brzmienie art. 114 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach).

W wyniku tej korekty, wynagrodzenie miesięczne cudzoziemca nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca (nowe brzmienie art. 114 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach).

Tym samym, co bardzo ważne, warunek ten dotyczy także przypadku, gdy cudzoziemiec wykonuje pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy.

3) z powyższą zmianą wiąże się ściśle nowo dodany ust. 4b w art. 114 ustawy o cudzoziemcach, dotyczący sytuacji, w której cudzoziemiec ubiega się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy z uwagi na wykonywanie pracy na rzecz więcej niż jednego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy. Wówczas bowiem, wymóg udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę jest uważany za spełniony, jeżeli suma wynagrodzeń wskazanych w załącznikach nr 1 do wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, nie jest niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę.

4) do ustawy o cudzoziemcach został wprowadzony nowy przepis w postaci ust. 4 a w art. 114. Zgodnie z nim wymóg posiadania przez cudzoziemca ubezpieczenia zdrowotnego jest uważany za spełniony również wówczas, gdy cudzoziemiec będzie posiadał ubezpieczenie zdrowotne w związku z wykonywaniem pracy stanowiącej podstawę ubiegania się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.

W tym miejscu wskazać trzeba, że takie rozwiązanie pozwoli na uwzględnienie sytuacji, w których cudzoziemcowi ma zostać powierzona praca, z której będzie wynikał obligatoryjny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego.

5) w art. 119 ustawy o cudzoziemcach została wprowadzona zmiana w postaci dwóch nowych okoliczności, z których zaistnieniem nie będzie się wiązała konieczność uzyskania nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę lub jego zmiany. Jest to zmiana nazwy stanowiska, na jakim cudzoziemiec wykonuje pracę, przy jednoczesnym zachowaniu zakresu jego obowiązków oraz zwiększenie wymiaru czasu pracy przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia,

6) nowelizacja wprowadziła również znaczne modyfikacje w trybie zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, a mianowicie:

a) dotychczasowy stan prawny wskazywał, że zmiana takiego zezwolenia może obejmować zmianę pracodawcy użytkownika lub zmianę warunków wykonywania pracy określonych w zezwoleniu na podstawie art. 118 ust. 1 pkt 2 – 5 ustawy o cudzoziemcach.

Nowo wprowadzona zmiana polega na tym, że zakresem dopuszczalnej w tym trybie zmiany objęta jest również zmiana podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, jak również to, że cudzoziemiec uzyskał zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, określonego odrębnymi przepisami,

b) wniosek o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę będzie składany na formularzu według wzoru, który zostanie określony w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, do czego legitymacja ustawowa zawarta jest w nowo wprowadzonym art. 120b ustawy o cudzoziemcach,

c) do wniosku o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę konieczne jest dodanie załącznika nr 1 do wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy według wzoru określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy (Dz. U. poz. 779) oraz dokumentów niezbędnych do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Ze zmianą zezwolenia na pobyt czasowy i pracę związany jest obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej w nowej wysokości wynoszącej 220 zł, co stanowi połowę wysokości stawki opłaty skarbowej za udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę,

7) w ustawie o cudzoziemcach dodany został art. 117b, na mocy którego – wojewoda w pierwszej kolejności będzie załatwiał sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, w których podmiotem powierzającym wykonywanie pracy będzie przedsiębiorca prowadzący działalność o znaczeniu strategicznym dla gospodarki narodowej. Zostanie on objęty wykazem ustalanym w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki (obecnie Minister Rozwoju i Technologii) na podstawie art. 88cb ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2021 r. poz. 1100 z późn. zm.).

Podkreślić trzeba, że stosowanie tego przepisu będzie uzależnione od tego, czy odpowiednie rozporządzenie zostanie w ogóle wydane, albowiem ma to charakter fakultatywny,

8) wprowadzono zmiany w przepisach dotyczących udzielania zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną.

Ich celem jest dostosowane prawa polskiego do przepisów dyrektywy Rady 2003/86/WE z dnia 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin (Dz. U. UE L.2003.251.12 z dnia 3 października 2003 r.) w wykładni dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 16 lipca 2020 r. w sprawach: C-133/19 B.M.M. i B.S. przeciwko państwu belgijskiemu, C-136/19 B.M.M i B.M. przeciwko państwu belgijskiemu oraz C-137/19 B.M.O. przeciwko państwu belgijskiemu, jak również w wyroku z dnia 12 kwietnia 2018 r., sygn. akt C-550/16, A et S przeciwko Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.

Polegają one na tym, że:

a) o tym, czy członek rodziny mający dołączyć do cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest małoletni, w rozumieniu art. 159 ust. 3 pkt 2 – 4 ustawy o cudzoziemcach, będzie oceniane według stanu na dzień złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, a nie – jak dotąd – według stanu z dnia wydania decyzji w sprawie, co wynika z nowego przepisu art. 159 ust. 3a ustawy o cudzoziemcach,

b) członkiem rodziny uprawnionym do uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy będzie nie tylko wstępny w linii prostej lub osoba pełnoletnia odpowiedzialna za małoletniego zgodnie z obowiązującym prawem w Rzeczypospolitej Polskiej, gdy aktualnie uchodźca lub beneficjent ochrony uzupełniającej (do którego członek rodziny ma dołączyć) jest małoletni, ale także taka osoba, gdy uchodźca lub beneficjent ochrony uzupełniającej w dniu złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej był osobą małoletnią bez opieki albo następnie został pozostawiony bez opieki, zaś wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną został złożony przed upływem 6 miesięcy od dnia uzyskania statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony uzupełniającej (nowe brzmienie art. 159 ust. 4 ustawy o cudzoziemcach),

9)  nastąpiła zmiana brzmienia art. 127 pkt 3 ustawy o cudzoziemcach, normującego jeden z wymogów udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji dotyczący wysokości wynagrodzenia, jakie cudzoziemiec powinien otrzymywać.

Wskazać trzeba, że do czasu wejścia w życie nowelizacji, nie mogło ono być niższe niż równowartość 150% kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym zawarcie umowy pomiędzy cudzoziemcem a podmiotem powierzającym wykonywanie pracy, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291 z późn. zm.).

Obecnie – wysokość wynagrodzenia jest odnoszona do kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie tego zezwolenia.

II. Wprowadzenie nowych terminów dotyczących załatwiania spraw uregulowanych w ustawie o cudzoziemcach.

Nowelizacja ustawy o cudzoziemcach wprowadziła również duże zmiany w zakresie unormowania terminów załatwiania spraw dotyczących:

1) udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy oraz zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę,

2) udzielenia zezwolenia na pobyt stały,

3) udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej.

Jeżeli chodzi o postępowania wskazane w punkcie 1 nowy termin dla wojewody na załatwienie sprawy wynosi 60 dni (nowy przepis art. 112a ust. 1 ustawy o cudzoziemcach) i liczony jest od momentu, w którym nastąpiło ostatnie z wymienionych poniżej zdarzeń (nowy przepis art. 112a ust. 2 ustawy o cudzoziemcach):

a) złożenie wniosku osobiście lub następcze osobiste stawiennictwo cudzoziemca w urzędzie wojewódzkim. Wyjątkiem są przypadki, w których cudzoziemiec nie jest obowiązany do osobistego stawiennictwa,

b) złożenie wniosku, który nie jest obarczony brakami formalnymi lub ich uzupełnienie,

c) przedłożenie przez cudzoziemca dokumentów niezbędnych do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy lub bezskuteczny upływ terminu na ich złożenie, wyznaczonego przez wojewodę.

W odniesieniu do postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt stały oraz postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej termin na załatwienie sprawy przez wojewodę wynosi 6 miesięcy (nowe brzmienie art. 210 ust. 1 oraz art. 223 ustawy o cudzoziemcach). Jego bieg jest uzależniony od wystąpienia takich samych zdarzeń, jak w przypadku postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy (nowy przepis art. 210 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach).

Zmieniono także terminy w zakresie postępowania odwoławczego prowadzonego przed Szefem Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Na załatwienie każdej z powyższych spraw jest 90 dni, licząc od dnia przekazania odwołania, a w przypadku gdy odwołanie nie będzie spełniać wymogów określonych przepisami prawa, a więc wymogów formalnych – od dnia uzupełnienia braków (nowy przepis art. 112a ust. 4 i 5, art. 210 ust. 4 i 5 oraz art. 223 ustawy o cudzoziemcach).

Związane z przedmiotowymi postępowaniami przepisy intertemporalne, zawarte w ustawie o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw wskazują, że nowe terminy załatwiania spraw mają zastosowanie w postępowaniach, które już trwają i biegną na nowo najwcześniej od dnia jej wejścia w życie (art. 13 ustawy nowelizującej).

III. Zmiany proceduralne dotyczące postępowań prowadzonych na podstawie przepisów ustawy o cudzoziemcach.

W art. 7 ustawy o cudzoziemcach, dodano ust. 3, który stanowi, że pouczenie w języku zrozumiałym dla cudzoziemca o zasadach i trybie postępowania oraz o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach może być do niego kierowane również w postaci elektronicznej na wskazany przez niego adres poczty elektronicznej (e-mail) lub poprzez wskazanie mu adresu strony internetowej, na której takie pouczenie w postaci elektronicznej będzie się znajdować. Aby pouczyć cudzoziemca w takiej formie organ musi wpierw uzyskać zgodę cudzoziemca w tym przedmiocie.

Nowa forma kierowania pouczeń do cudzoziemców będzie również stosowana w postępowaniach, które będą znajdować się w toku w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej ustawę o cudzoziemcach.

Wprowadziła ona również podstawę do tego, aby wymiana informacji pomiędzy wojewodą lub Szefem Urzędu do Spraw Cudzoziemców a organami, do których te organy zwróciły się o przekazanie informacji, czy wjazd cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jego pobyt na tym terytorium mogą stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, a więc komendant wojewódzki Policji, komendant oddziału Straży Granicznej, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, mogła odbywać się za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Takie rozwiązanie niewątpliwie znacząco usprawni oraz przyśpieszy prowadzenie postępowań przez wskazane organy państwowe.

IV. Zasady prowadzenia postępowań trwających w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw – do postępowań prowadzonych na podstawie ustawy o cudzoziemcach, które nie zostaną zakończone do dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, będą miały zastosowanie przepisy dotychczasowe.

W związku z tym, co do zasady, omówione powyżej zmiany w przepisach prawa będą miały zastosowanie do postępowań, które zostaną wszczęte najwcześniej w dniu 29 stycznia 2022 r.

Wyjątki od tej zasady dotyczyć będą opisanej już nowej formy kierowania pouczeń do cudzoziemców (nowy przepis art. 7 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach) oraz nowych terminów załatwiania spraw i kierowania przez wojewodów wezwań do cudzoziemców o przedłożenie dowodów (nowe przepisy wymienione w art. 13 ust. 1 ustawy nowelizującej).

V. Wprowadzenie szczególnego trybu zakończenia postępowań w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, wszczętych przed dniem 1 stycznia 2021 r. – art. 8 ustawy nowelizującej.

Ustawa nowelizująca ustawę o cudzoziemcach w art. 8 wprowadziła szczególny tryb zakończenia postępowań w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, które zostały wszczęte przed dniem 1 stycznia 2021 r.

Polega na tym, że jeżeli w dniu jej wejścia w życie pozostają w toku postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę (art. 114 lub art. 126 ustawy o cudzoziemcach), to powinny się one zakończyć się udzieleniem zezwolenia na okres 2 lat licząc od dnia wydania decyzji poza przypadkami, w których:

1) obowiązuje wpis danych cudzoziemca do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany,

2) dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu,

3) udzieleniu zezwolenia sprzeciwiają się względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub zobowiązania wynikające z postanowień ratyfikowanych umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską.

Warunkiem zastosowania opisanego powyżej szczególnego trybu do trwających postępowań w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, jest łączne spełnienie warunków określonych w art. 8 ust. 3 – 5 ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw, a mianowicie:

1) termin złożenia wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, został zachowany, przy czym chodzi o termin określony przez długość legalnego pobytu, a sam wniosek nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie,

2) cudzoziemiec zadeklarował we wniosku o udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, że celem jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy, lub taką deklarację złożył wobec organu prowadzącego postępowanie najpóźniej w dniu 31 grudnia 2020 r.

Szczególnego trybu nie stosuje się, jeżeli postępowanie jest prowadzone mimo istnienia podstaw do odmowy jego wszczęcia.

Ma on natomiast zastosowanie także do postępowań w nim wymienionych, które są w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej zawieszone, pod warunkiem ich podjęcia w terminie 3 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.

W przypadku, gdy do dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej wojewoda nie wezwał cudzoziemca do osobistego stawiennictwa w urzędzie wojewódzkim na podstawie art. 105 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach, już tego nie uczyni, a odciski linii papilarnych dla potrzeb umieszczenia ich w karcie pobytu zostaną pobrane później.

Jeżeli przedmiotowe warunki nie zostaną spełnione, postępowanie będzie prowadzone dalej (lub stosownych przypadkach zakończone) na podstawie dotychczasowych przepisów ustawy o cudzoziemcach, zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 7 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw.

Podkreślić trzeba, że zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w tym szczególnym trybie udziela albo wojewoda albo Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców w II instancji – w zależności od tego, na jakim etapie pozostaje dane postępowanie w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej.

VI. Zakres uprawnień i obowiązków stanowiących skutek udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w szczególnym trybie – art. 9 ustawy nowelizującej.

Wskazać należy, że zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w opisanym powyżej trybie szczególnym, nie określa podmiotu powierzającego wykonywanie pracy ani pracodawcy użytkownika (w przypadku pracy tymczasowej) ani też warunków wykonywania pracy jak w przypadku zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udzielanego w zwykłych uwarunkowaniach.

To, na rzecz jakiego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub podmiotów powierzających wykonywanie pracy, cudzoziemiec będzie wykonywał pracę oraz na jakich warunkach będzie się to odbywało, uzupełnione zostanie poprzez oświadczenie podmiotu powierzającego wykonywanie pracy dotyczące powierzenia pracy cudzoziemcowi (art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy nowelizującej).

Takie oświadczenie będzie składane na urzędowym formularzu według wzoru, jaki zostanie określony w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wydawanym na podstawie art. 9 ust. 23 ustawy nowelizującej.

Termin na jego złożenie wynosi 60 dni licząc od dnia doręczenia decyzji wojewody lub Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Oświadczenie składa się do wojewody, który udzieli zezwolenia. W przypadku, gdy zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udzieli Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców w II instancji, oświadczenie składa się do wojewody, który orzekał w sprawie w I instancji (art. 9 ust. 4 ustawy nowelizującej). Oświadczenia nie składa się do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Wskazać trzeba, że termin na złożenie przedmiotowego oświadczenia nie podlega przywróceniu, dlatego też konieczne jest bezwzględne jego zachowanie.

Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało m.in. nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy – Prawo pocztowe albo placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej albo państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Jeżeli oświadczenie dotyczące powierzenia pracy cudzoziemcowi podpisuje osoba działająca w imieniu i na rzecz podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, jest ona zobowiązana załączyć do oświadczenia dokumenty, z których będzie wynikać umocowanie do podpisania oświadczenia (art. 9 ust. 3 ustawy nowelizującej).

Możliwe jest tylko jednokrotne złożenie oświadczenia lub złożenie jednoczesne kilku oświadczeń, jeżeli cudzoziemiec ma zamiar wykonywać pracę na rzecz więcej niż jednego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy (art. 9 ust. 9 oraz ust. 15 zdanie 1 ustawy nowelizującej).

Oświadczenie powinno określać warunki wykonywania pracy na poziomie nie odbiegającym od warunków minimalnych, jakimi są:

1) otrzymywanie przez cudzoziemca minimalnego wynagrodzenia za pracę bez względu na wymiar czasu pracy oraz rodzaj stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca (art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy nowelizującej),

2) wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy lub na podstawie umowy zlecenia (art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy nowelizującej).

Zgodnie z art. 9 ust. 15 ustawy nowelizującej – warunek dotyczący wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę jest spełniony także wówczas, gdy cudzoziemiec zamierza wykonywać pracę na rzecz więcej niż jednego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, a suma wynagrodzeń otrzymywanych od wszystkich podmiotów nie jest niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Niezłożenie oświadczenia w terminie 60 dni spowoduje, że zezwolenie na pobyt czasowy i pracę wygaśnie z dniem następującym po dniu upływu terminu do jego wniesienia (art. 9 ust. 10 pkt 1 i ust. 12 ustawy nowelizującej).

Jeżeli określone w oświadczeniu warunki nie będą zgodne z warunkami o charakterze minimum, zezwolenie na pobyt czasowy i pracę również wygaśnie, z tym że w tym przypadku wojewoda jest obowiązany wydać decyzję stwierdzającą wygaśnięcie tego zezwolenia. W takim przypadku, wojewoda określi również termin wygaśnięcia zezwolenia (art. 9 ust. 10 pkt 2, ust. 11 i ust. 12). Od decyzji wojewody o stwierdzeniu wygaśnięcia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę przysługuje odwołanie do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców (art. 9 ust. 11 ustawy nowelizującej).

W przypadku wygaśnięcia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, wraz z dniem następującym po wygaśnięciu, rozpoczyna bieg 30-dniowy termin na opuszczenie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym wypadku chodzi o termin określony w art. 299 ust. 6 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach. Nie ma to jednak zastosowania w sytuacji, gdy cudzoziemiec posiada ważny dokument uprawniający go do pobytu na terytorium Polski lub też z ustawy wynika, że jego pobyt na tym terytorium uważa się za legalny (art. 9 ust. 13 ustawy nowelizującej).

Karta pobytu zostanie cudzoziemcowi wydana z urzędu dopiero po złożeniu oświadczenia oraz po wykluczeniu tego, że zezwolenie wygasa, a w przypadku, gdyby jeszcze nie pobrano od niego odcisków linii papilarnych, po takim pobraniu (art. 9 ust. 14 i art. 8 ust. 15 ustawy nowelizującej).

Informacje zawarte w oświadczeniu, wojewoda właściwy do jego przyjęcia, umieszcza w rejestrze spraw dotyczących zezwoleń na pobyt czasowy, który stanowi część krajowego zbioru rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców prowadzonego w systemie teleinformatycznym.

Zaznaczyć trzeba, że cudzoziemiec już w okresie poprzedzającym złożenie oświadczenia może wykonywać pracę, jeżeli jest ona prowadzona na rzecz podmiotu powierzającego wykonywanie pracy i na warunkach wskazanych w później złożonym oświadczeniu (art. 9 ust. 19 ustawy nowelizującej).

Jeżeli cudzoziemiec będzie chciał zmienić podmiot powierzający wykonywanie pracy lub warunki wykonywania pracy, wówczas będzie może skorzystać z nowego trybu zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę (art. 9 ust. 18 ustawy nowelizującej).

Cudzoziemiec, któremu zostanie udzielone zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w tym szczególnym trybie, jest obowiązany przez cały okres jego ważności zawiadamiać wojewodę, który udzielił zezwolenia, a w przypadku, gdyby zezwolenia udzielił Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców w II instancji – wojewodę, który orzekał w sprawie w I instancji, o każdej zmianie miejsca pobytu, przy czym ma on na to 15 dni roboczych (art. 9 ust. 21 ustawy nowelizującej).

Niedopełnienie tego obowiązku ze strony cudzoziemca będzie mogło skutkować dla niego negatywnymi konsekwencjami, albowiem doręczenie mu pisma w toku kontroli lub w toku następczego postępowania (np. w sprawie cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę) na dotychczasowy adres będzie skuteczne (art. 9 ust. 22 ustawy nowelizującej).

Z kolei, jeśli cudzoziemiec będzie spełnia warunki zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, wówczas w rejestrze spraw dotyczących zezwoleń na pobyt czasowy, wojewoda umieści informacje, że cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy na warunkach określonych w przepisie będącym podstawą zwolnienia z obowiązku