Kto może ubiegać się o status rezydenta długoterminowego UE?

Komu i na jaki okres może zostać wydane zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego?

Cudzoziemcy, w zależności od podstawy prawnej ich przebywania w Polsce, posiadają szereg możliwości dokonania legalizacji pobytu. Osoby, które trwale wiążą swoją przyszłość z Polską oraz spełniają poniżej przedstawione wymogi, mogą starać się o uzyskanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, które uprawnia do stałego pobytu w Polsce. Posiadanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE niewątpliwie niesie za sobą szereg korzyści, poprzez uzyskanie praw równych obywatelom danego państwa, m.in. w zakresie dostępu do:

1. zatrudnienia,
2. edukacji i kształcenia zawodowego,
3. przywilejów socjalnych i pomocy społecznej
4. uznawania kwalifikacji i stypendiów naukowych

Decyzja w sprawie wydania zezwolenia na pobyt jest wydawana na czas nieoznaczony. Sama karta pobytu ważna jest przez 5 lat, co oznacza, że co 5 lat należy ją wymienić. Wymiana karty następuje jednak wyłącznie w ramach procedury wymiany karty, nie ma natomiast potrzeby ponownego składania wniosku o wydanie zezwolenia i ponownego przeprowadzenia postępowania w przedmiocie uzyskania zezwolenia na pobyt.

Kto może ubiegać się o status rezydenta długoterminowego UE?

O zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE może starać się cudzoziemiec, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej legalnie i nieprzerwanie co najmniej przez 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku i spełnia łącznie następujące warunki:

1. posiada źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu,
2. posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
3. posiada potwierdzoną znajomość języka polskiego,
4. posiada zagwarantowane prawo do lokalu,
5. przedstawi dokument potwierdzający posiadanie zameldowania czasowego albo zaświadczenie o braku możliwości uzyskania takiego zameldowania.

Źródło stabilnego i regularnego dochodu

Cudzoziemiec spełnia wymóg posiadania źródła stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, jeżeli spełnia wymogi, o których mowa w art. 114 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach, tj. posiada dochód w wysokości co najmniej 528 zł netto na osobę w rodzinie lub 701 zł netto w wypadku osoby samotnie gospodarującej i spełniał je:

1) w ciągu 2 lat pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio przed złożeniem wniosku – w przypadku, o którym mowa w art. 212 ust. 1 pkt 1

2) w ciągu 3 lat pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio przed złożeniem wniosku – w pozostałych przypadkach.

Znajomość języka polskiego

Osoba chcąca uzyskać status rezydenta długoterminowego jest również zobowiązana wykazać znajomość języka polskiego. Cudzoziemiec musi potwierdzić swoją wiedzę jednym z następujących dokumentów, zawartych w zamkniętym katalogu Ustawy o cudzoziemcach:

1) urzędowym poświadczeniem znajomości języka polskiego, na poziomie biegłości językowej co najmniej B1;

2) świadectwem ukończenia w Rzeczypospolitej Polskiej szkoły w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, m.in. szkoły podstawowe i ponadpodstawowe lub uczelni w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z wykładowym językiem polskim;

3) świadectwem ukończenia szkoły lub uczelni z wykładowym językiem polskim za granicą, odpowiadającej szkole lub uczelni w rozumieniu, odpowiednio, art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe lub ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Szczególne przypadki wpływające na sposób liczenia 5-letniego nieprzerwanego pobytu

O zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE może starać się cudzoziemiec, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej legalnie i nieprzerwanie co najmniej przez 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku. Podczas liczenia tego okresu, należy mieć na uwadze wskazane poniżej wyjątki:

1. W przypadku mobilnych posiadaczy tzw. Niebieskiej Karty UE

Do wymaganego 5-letniego okresu pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zalicza się również łączny okres legalnego pobytu na terytorium Unii Europejskiej, jeżeli cudzoziemiec przebywał legalnie i nieprzerwanie na tym terytorium co najmniej przez 5 lat na podstawie wydanej przez państwo członkowskie UE "Niebieskiej Karty UE", w tym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – przez co najmniej 2 lata bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.

2. W przypadku cudzoziemców posiadających status uchodźcy

Do 5-letniego okresu pobytu warunkującego uzyskanie ww. zezwolenia zalicza się połowę okresu pobytu na terytorium RP w toku postępowania w sprawie nadania statusu uchodźcy, jednak w przypadku, gdy postępowanie będzie trwać dłużej niż 18 miesięcy, zalicza się cały okres pobytu na terytorium RP.

3. W przypadku cudzoziemców, którzy przebywają w celu odbycia studiów albo kontynuują swój legalny pobyt w Polsce po odbyciu tych studiów

Cudzoziemcy przebywający w Polsce na podstawie wizy wydanej w celu odbycia studiów lub na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach mogą zaliczyć do 5-letniego okresu wyłącznie połowę czasu swojego przebywania.

Których okresów nie zalicza się do 5-letniego okresu pobytu?

Do 5-letniego okresu pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie zalicza się pobytu cudzoziemca:

1. będącego pracownikiem delegowanym przez usługodawcę w celu transgranicznego świadczenia usług lub będącego usługodawcą świadczącym usługi transgraniczne,
2. przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i pobytu na tym terytorium wydanej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe,
3. w okresie jego nauki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
4. który został zobowiązany do powrotu i nie upłynął jeszcze termin dobrowolnego powrotu określony w decyzji w tej sprawie, także w przypadku przedłużenia tego terminu,
5. który jest obowiązany opuścić terytorium Polski w przypadku odmowy udzielenia lub cofnięcia zezwolenia pobytowego bądź w przypadku odmowy udzielania lub cofnięcia ochrony międzynarodowej,
6. będącego członkiem misji dyplomatycznej lub urzędu konsularnego państwa obcego lub inną osobą zrównaną z nimi na podstawie ustaw, umów międzynarodowych lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych,
7. na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa lub zezwolenia na pobyt czasowy w celu korzystania z mobilności długoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa lub zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu,
8. w toku postępowania w sprawie nadania mu statusu uchodźcy, jeśli postępowanie to zakończyło się odmową nadania statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony uzupełniającej,
9. na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.

Usprawiedliwione przerwy w okresie 5 letniego nieprzerwanego pobytu

Pobyt cudzoziemca stanowiący podstawę do udzielenia mu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE uznaje się za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim:

1. nie była dłuższa niż 6 miesięcy i wszystkie przerwy nie przekroczyły łącznie 10 miesięcy w 5-letnim okresie, w przypadku pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. nie była dłuższa niż 12 miesięcy i wszystkie przerwy nie przekroczyły łącznie 18 miesięcy w 5 letnim okresie, w przypadku pobytu na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.

Powyższym wytycznych dotyczących uznania pobytu za nieprzerwany nie stosuje się, jeżeli przerwa była spowodowana:

1. wykonywaniem przez cudzoziemca obowiązków zawodowych lub świadczeniem przez niego pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. towarzyszeniem wskazanemu powyżej cudzoziemcowi, przez jego małżonka lub małoletnie dziecko,

1. szczególną sytuacją osobistą wymagającą obecności cudzoziemca poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, trwającą nie dłużej niż 6 miesięcy,
2. wyjazdem poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu odbycia praktyk lub uczestnictwa w zajęciach przewidzianych w toku studiów w polskiej uczelni.

Kto nie może starać się o uzyskanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE?

Cudzoziemcowi odmawia się wszczęcia postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, jeśli w dniu złożenia wniosku o udzielenie tego zezwolenia, spełnia choćby jedną ze wskazanych poniżej przesłanek:

1. nie spełnia wymogów koniecznych do uzyskania zezwolenia,
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
   1. nielegalnie,
   2. na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i pobytu na tym terytorium wydanej ze względów humanitarnych
   3. w celu odbycia studiów lub szkolenia zawodowego,
   4. w związku z zamiarem podjęcia lub kontynuowania nauki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
   5. w związku z uzyskaniem zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany, azylu lub ochrony czasowej,
   6. w związku z ubieganiem się o udzielenie ochrony międzynarodowej lub udzielenie azylu,
   7. na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu w Polsce,
   8. na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa lub zezwolenia na pobyt czasowy w celu korzystania z mobilności długoterminowej lub zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu,
   9. na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego,
3. jest pracownikiem delegowanym przez usługodawcę w celu transgranicznego świadczenia usług lub usługodawcą świadczącym usługi transgraniczne,
4. jest zatrzymany, umieszczony w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców albo jest wobec niego stosowany środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju,
5. odbywa karę pozbawienia wolności lub jest tymczasowo aresztowany,
6. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po tym, jak został zobowiązany do powrotu i nie upłynął jeszcze termin dobrowolnego powrotu określony w decyzji w tej sprawie, także w przypadku przedłużenia tego terminu,
7. jest obowiązany opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
8. przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Czy zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego może zostać cofnięte?

Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE cofa, w drodze decyzji, z urzędu lub na wniosek Ministra Obrony Narodowej, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji, komendanta oddziału Straży Granicznej, komendanta placówki Straży Granicznej lub komendanta wojewódzkiego Policji, wojewoda, który udzielił tego zezwolenia, a w przypadku gdy zezwolenia udzielił Szef Urzędu w drugiej instancji, wojewoda, który orzekał w tej sprawie w pierwszej instancji.

Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE może zostać cofnięte, jeżeli:

1. nabycie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE nastąpiło w sposób niezgodny z prawem
2. stanowi on rzeczywiste i poważne zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, przy czym w postępowaniu tym, uwzględnia się również okres pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wiek cudzoziemca, związki cudzoziemca z Rzecząpospolitą Polską lub brak związków z państwem pochodzenia oraz skutki cofnięcia zezwolenia dla cudzoziemca i członków jego rodziny.
3. opuścił on terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 6 lat,
4. opuścił on terytorium Unii Europejskiej na okres następujących kolejno po sobie:
   1. 12 miesięcy lub
   2. 24 miesięcy, jeżeli posiadał zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji lub jest członkiem rodziny cudzoziemca, który takie zezwolenie posiadał, lub
5. uzyskał on na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, lub
6. został on pozbawiony statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE zostało udzielone w związku z pobytem na tym terytorium na podstawie statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.

Gdzie i kiedy należy złożyć wniosek?

Cudzoziemiec powinien złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE osobiście, najpóźniej w ostatnim dniu legalnego pobytu na terytorium RP, do wojewody właściwego ze względu na miejsce swojego pobytu. Jest zobowiązany uiścić opłatę skarbową w wysokości 640 zł oraz następnie opłatę za wydanie karty w wysokości 50 zł. Małoletni, który do dnia złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia, nie ukończyli lat 16 uprawnieni są do ulgi w opłacie za wydanie karty w wysokości 25 zł.