Na pytanie postawione w tytule artykułu należy odpowiedzieć jak najbardziej twierdząco. Uzyskanie zezwolenia na pobyt stały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wymaga przeprowadzenia odrębnej procedury o charakterze administracyjnym. Jak ona wygląda w praktyce oraz jakie przepisy prawa regulują to zagadnienie, opisuje niniejszy artykuł. Przesłanki prawne uzyskiwania przez cudzoziemca zezwolenia na pobyt stały w przypadku małżeństwa z […]
Na pytanie postawione w tytule artykułu należy odpowiedzieć jak najbardziej twierdząco. Uzyskanie zezwolenia na pobyt stały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wymaga przeprowadzenia odrębnej procedury o charakterze administracyjnym.
Jak ona wygląda w praktyce oraz jakie przepisy prawa regulują to zagadnienie, opisuje niniejszy artykuł.
Przesłanki prawne uzyskiwania przez cudzoziemca zezwolenia na pobyt stały w przypadku małżeństwa z Polakiem
Warunki, jakie spełniać musi cudzoziemiec
Procedurę związaną z wydawaniem dla cudzoziemców zezwoleń na pobyt stały w przypadku małżeństwa z Polakiem reguluje ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (j.t. Dz. U. z 2020 r., poz. 35 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 195 ust. 1 pkt 4 w/w aktu prawnego – zezwolenia na pobyt stały udziela się cudzoziemcowi na czas nieoznaczony, na jego wniosek, jeżeli:
1) pozostaje on w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim z obywatelem polskim i pozostawał w nim przez co najmniej 3 lata przed dniem, w którym złożył wniosek,
i
2) bezpośrednio przed tym, przebywał nieprzerwanie na terytorium Polski przez okres nie krótszy niż 2 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z tym obywatelem polskim lub w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych.
Pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowiący podstawę do udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały uznaje się za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim nie była dłuższa niż 6 miesięcy i wszystkie przerwy nie przekroczyły łącznie 10 miesięcy w okresach stanowiących podstawę do udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały, chyba że przerwa była spowodowana:
1) wykonywaniem przez cudzoziemca obowiązków zawodowych lub świadczeniem przez niego pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub towarzyszeniem takiemu cudzoziemcowi, przez jego małżonka lub małoletnie dziecko,
2) szczególną sytuacją osobistą wymagającą obecności cudzoziemca poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeśli trwała ona nie dłużej niż 6 miesięcy,
3) wyjazdem poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu odbycia praktyk lub uczestnictwa w zajęciach, przewidzianych w toku studiów w polskiej uczelni (art. 195 ust. 4 ustawy o cudzoziemcach).
Procedura udzielania cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały w przypadku małżeństwa z Polakiem
Wniosek i czas trwania postępowania
Zezwolenia na pobyt stały udziela cudzoziemcowi lub odmawia jego udzielenia wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, w drodze decyzji (art. 201 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach).
Cudzoziemiec składa wniosek o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały osobiście, nie później niż w ostatnim dniu jego legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli ten pierwszy warunek nie zostanie spełniony, wówczas wojewoda wzywa go do osobistego stawiennictwa w terminie nie krótszym niż 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania (art. 202 ustawy o cudzoziemcach).
Sam wniosek, wg wzoru określonego przez Ministra właściwego do spraw wewnętrznych, składa się na specjalnym formularzu, który znaleźć można na stronach internetowych urzędów wojewódzkich, jednocześnie uzasadniając go oraz składając pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń pisemne oświadczenie, że dane w nim zawarte są prawdziwe. Do formularza wniosku, cudzoziemiec, od którego pobiera się także odciski linii papilarnych, obowiązany jest załączyć kserokopię ważnego dokumentu podróży (oryginał musi zostać przedstawiony do wglądu), a ponadto cztery aktualne fotografie oraz dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy (art. 203 ustawy o cudzoziemcach).
Należą do nich – aktualny odpis aktu małżeństwa, kopia dowodu osobistego małżonka, dokumenty potwierdzające, że pobyt na terytorium Polski był nieprzerwany lub dokumenty stwierdzające przyczyny wystąpienia przerw w takim pobycie.
W razie braku któregokolwiek z w/w. dokumentów, cudzoziemiec zostanie wezwany do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od doręczenia wezwania w tym przedmiocie, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.
W przypadku gdy z przyczyn zależnych od wojewody nie jest możliwe pobranie odcisków linii papilarnych od cudzoziemca w dniu, w którym nastąpiło jego osobiste stawiennictwo, wojewoda wyznacza termin na ich złożenie, nie krótszy niż 7 dni.
Postępowanie w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały powinno zakończyć się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia jego wszczęcia, a postępowanie odwoławcze – w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania (art. 210 ustawy o cudzoziemcach).
Postępowanie badawcze
W postępowaniu w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt stały cudzoziemcowi będącemu małżonkiem obywatela polskiego obowiązuje specjalna procedura badawcza.
Mianowicie, organ, który prowadzi to postępowanie, ustala, czy związek małżeński został zawarty lub istnieje w celu obejścia przepisów określających zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ich przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego.
W celu ustalenia w/w okoliczności, w szczególności ustala się, czy:
1) jedno z małżonków przyjęło korzyść majątkową w zamian za wyrażenie zgody na zawarcie małżeństwa, o ile nie wynikało to ze zwyczaju ugruntowanego w danym państwie lub danej grupie społecznej,
2) małżonkowie nie wypełniają prawnych obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa,
3) małżonkowie nie zamieszkują wspólnie lub nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego,
4) małżonkowie nie spotkali się przed zawarciem małżeństwa,
5) małżonkowie nie mówią językiem zrozumiałym dla obojga,
6) małżonkowie nie są zgodni co do dotyczących ich danych osobowych i innych istotnych okoliczności ich dotyczących,
7) jedno z małżonków lub oboje małżonkowie w przeszłości zawierali już pozorne małżeństwa (art. 205, w zw. z art. 169 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach).
Przed wydaniem decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały wojewoda zasięga informacji, czy wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i pobyt na tym terytorium stanowią zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego (art. 207 ustawy o cudzoziemcach).
Skutki prawne udzielenia zezwolenia na pobyt na pobyt stały w przypadku małżeństwa z Polakiem
Status cudzoziemca po złożeniu wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały
Jeżeli wniosek o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały został złożony w czasie jego legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie:
1) wojewoda umieszcza w dokumencie podróży cudzoziemca odcisk stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały,
2) pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się za legalny od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały stanie się ostateczna, przy czym zasady tej nie stosuje się w razie zawieszenia postępowania w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały na wniosek strony (art. 206 ustawy o cudzoziemcach).
Umieszczenie stempla w dokumencie podróży nie uprawnia cudzoziemca do podróżowania po terytorium innych państw obszaru Schengen. Może on natomiast wyjechać do kraju swego pochodzenia, jednakże aby powrócić do Polski, powinien wcześniej uzyskać wizę, jeśli pochodzi z państwa objętego obowiązkiem wizowym.
Status cudzoziemca po udzieleniu zezwolenia na pobyt stały
Cudzoziemcowi, który uzyskał zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Polski, wydawana jest z urzędu przez wojewodę karta pobytu. Potwierdza ona tożsamość obcokrajowca podczas jego pobytu na terytorium naszego kraju oraz uprawnia go, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.
Pierwsza karta pobytu wydawana jest z urzędu przez wojewodę, który udzielił cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały na okres 10 lat od dnia jej wydania, zaś przed upływem okresu jej ważności należy uzyskać kolejny taki dokument.
Cudzoziemiec, który posiada zezwolenie na pobyt stały uprawniony jest do wykonywania pracy na terytorium Polski bez konieczności posiadania odrębnego zezwolenia na pracę.
Cofnięcie i wygaśnięcie zezwolenia wydanego cudzoziemcowi na pobyt stały
Podkreślenia wymaga fakt, iż jeżeli podstawą udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały był fakt pozostawania w związku małżeńskim z obywatelem polskim, zezwolenie można cofnąć, jeżeli cudzoziemiec rozwiódł się w ciągu 2 lat od dnia, w którym zostało mu ono udzielone. Zezwolenie na pobyt stały cofa się cudzoziemcowi, w drodze decyzji, wydawanej z urzędu lub na wniosek uprawnionego organu przez wojewodę, który udzielił tego zezwolenia, a w przypadku gdy zezwolenia udzielił Szef Urzędu ds. cudzoziemców w drugiej instancji – wojewoda, który orzekał w tej sprawie (art. 201 ustawy o cudzoziemcach).
Zezwolenie na pobyt stały wygasa z mocy prawa z dniem udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE albo nabycia przez cudzoziemca obywatelstwa polskiego (art. 200 ustawy o cudzoziemcach).
Cudzoziemiec jest obowiązany opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o odmowie udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały, decyzja o umorzeniu postępowania w takiej sprawie lub decyzja o cofnięciu posiadanego przez niego zezwolenia stała się ostateczna, a w przypadku wydania decyzji przez organ wyższego stopnia, od dnia, w którym decyzja ostateczna została obcokrajowcowi doręczona, chyba że uprawniony jest on do dalszego pobytu na terytorium Polski na innej podstawie prawnej.
