Oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi – o czym należy pamiętać?

Zatrudnianie cudzoziemców staje się w Polsce coraz bardziej popularne, umożliwiając pracodawcom elastyczne reagowanie na zmiany w krajowej strukturze zatrudnienia, wynikające ze zmian cywilizacyjnych, nadal wysokiego poziomu emigracji z kraju oraz niechęci naszych rodaków do podejmowania pracy w pewnych rodzajach zawodów.

Jedną z form umożliwiających zatrudnienie obcokrajowca jest składanie przez pracodawcę oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi. Jaka jest w takim przypadku procedura postępowania oraz o czym należy pamiętać przy jej stosowaniu, opowiada niniejszy artykuł. 

Kiedy może zostać wydane oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi

Kwestie związane z oświadczeniami o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j.t. Dz. U. z 2020 r. poz. 1409 z późn. zm.).

Zgodnie z jej art. 88 z ust. 2 może ono zostać wydane, jeżeli:

1. cudzoziemiec jest obywatelem państwa określonego w przepisach rozporządzenia Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (Dz. U. z 2017 r., poz. 2349), a więc: Republiki Armenii, Republiki Białoruś, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej oraz Ukrainy,

2. praca cudzoziemca nie jest związana z działalnością określoną w przepisach rozporządzenia Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie podklas działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (Dz. U. z 2017 r., poz. 2348), a więc w zakresie, w jakim nie jest wydawane zezwolenie na pracę sezonową, czyli innym niż wskazane w tym akcie prawnym,

3. okres wykonywania pracy określony w złożonym oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi oraz okresy pracy wykonywanej na podstawie oświadczeń wpisanych do ewidencji oświadczeń wynoszą łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy niezależnie od liczby podmiotów powierzających temu cudzoziemcowi wykonywanie pracy.

Forma oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi

Pamięta należy, że pracodawca, w oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, zamieścić należy:

1) informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, a mianowicie:

a) nazwę albo imię (imiona) i nazwisko,

b) adres stałego pobytu albo adres siedziby,

c) numer telefonu oraz numer faksu,

d) numery identyfikacyjne NIP i REGON – w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, albo numer PESEL – w przypadku osoby fizycznej,

e) numer wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia – w przypadku podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, który prowadzi agencję zatrudnienia świadczącą usługi pracy tymczasowej,

f) symbol PKD oraz opis wykonywanej działalności związanej z pracą cudzoziemca,

g) wymagane przez przepisy prawa oświadczenia składane pod rygorem odpowiedzialności karnej. W takim przypadku, składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.” – zastępuje ona pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań,

h) oświadczenie o zapoznaniu się z przepisami dotyczącymi zasad powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom,

2) informacje dotyczące cudzoziemca:

a) imię (imiona) i nazwisko,

b) płeć,

c) datę urodzenia,

d) obywatelstwo,

e) nazwę, serię, numer, datę wydania i datę ważności dokumentu podróży,

f) numer wizy lub karty pobytu oraz okres ważności tego dokumentu, jeżeli przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

g) dane dotyczące podstawy prawnej pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz przewidywanego sposobu wykorzystania oświadczenia wpisanego do ewidencji oświadczeń,

3) dane dotyczące pracy oferowanej cudzoziemcowi:

a) nazwę zawodu, podklasę działalności według klasyfikacji PKD, w której powierza pracę cudzoziemcowi,

b) stanowisko lub rodzaj pracy,

c) miejsce wykonywania pracy,

d) okres lub okresy pracy oznaczone datami,

e) rodzaj umowy stanowiącej podstawę wykonywania pracy,

f) najniższe wynagrodzenie, jakie może otrzymywać cudzoziemiec, określone stawką godzinową lub miesięczną,

g) wymiar czasu pracy lub liczbę godzin pracy w tygodniu lub w miesiącu,

4) dane dotyczące pracodawcy użytkownika, jeżeli oświadczenie dotyczy pracy cudzoziemca w charakterze pracownika tymczasowego:

a) nazwę albo imię (imiona) i nazwisko,

b) adres stałego pobytu albo siedziby.

Pamiętać trzeba, że składając oświadczenie do rejestracji, pracodawca powinien również przedstawić dowód dokonania wpłaty kwoty w wysokości 30 zł, oświadczenie o niekaralności, ważny dokument tożsamości, kopię wszystkich wypełnionych stron ważnego dokumentu podróży cudzoziemca lub kopię innego ważnego dokumentu tożsamości cudzoziemca, a jeżeli cudzoziemiec nie przebywa na terytorium RP – kopię stron dokumentu podróży z danymi osobowymi cudzoziemca;

Postępowanie w zakresie oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi

Właściwość organu

Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi składa się w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na siedzibę – w przypadku osób prawnych lub miejsce pobytu stałego – w przypadku osób fizycznych, który dokonuje jego wpisu do ewidencji oświadczeń. Warunkiem jest oczywiście posiadanie przez cudzoziemca dokumentu potwierdzającego tytuł pobytowy w Rzeczypospolitej Polskiej, uprawniającego go do wykonywania pracy na jej terytorium.

Powiatowy urząd pracy, wpisując oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń, może określić późniejszy dzień rozpoczęcia pracy, niż określony w oświadczeniu, jednak nie wcześniejszy niż dzień następujący po dniu wpisania oświadczenia do ewidencji oświadczeń.

Terminy

W sprawach niewymagających postępowania wyjaśniającego powiatowy urząd pracy wpisuje oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń, bądź też starosta odmawia w drodze decyzji wpisania oświadczenia do ewidencji oświadczeń nie później niż w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania oświadczenia, a w sprawach wymagających postępowania wyjaśniającego – nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania oświadczenia.

Przesłanki negatywne do dokonania wpisu do ewidencji oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi

Starosta wydaje decyzję ę o odmowie wpisania oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń, jeżeli wnioskodawca był karany w związku z powierzeniem pracy cudzoziemcom, tj. dopuścił się przestępstw lub poważnych naruszeń przepisów w zakresie zatrudniania cudzoziemców lub niektórych przepisów Kodeksu Karnego oraz gdy w danym roku kalendarzowym nastąpiło przekroczenie obowiązującego limitu oświadczeń.

Decyzja odmowna może także zostać wydana, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że oświadczenie jest składane dla pozoru, będzie wykorzystane przez cudzoziemca w celu innym niż praca deklarowana w oświadczeniu lub podmiot powierzający pracę nie dopełnia obowiązków związanych z prowadzeniem działalności lub powierzaniem pracy w szczególności, m.in.: nie posiada środków na pokrycie zobowiązań wynikających z powierzenia pracy, nie prowadzi działalności uzasadniającej powierzenie pracy, zalega z odprowadzaniem składek m.in. na ubezpieczenie społeczne bądź zalega z uiszczeniem podatków.

Od negatywnej dla pracodawcy decyzji istnieje możliwość odwołania się od organu drugiej instancji, a więc Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Obowiązki pracodawcy w związku z powierzaniem pracy na podstawie oświadczenia

Należy pamiętać, że pracodawca, którego oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi zostało wpisane do ewidencji oświadczeń, ma obowiązek:

1) poinformować na piśmie powiatowy urząd pracy:

a) o podjęciu pracy przez obcokrajowca najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia,

b) niepodjęciu pracy przez obcokrajowca, w terminie 7 dni od daty wskazanej w oświadczeniu, jako dzień rozpoczęcia pracy.

2) zawarcia z cudzoziemcem pisemnej umowy o wykonywanie pracy. Wcześniej powinien  przedstawić mu jej tłumaczenie na zrozumiały dla niego język, przy czym sama umowa musi być zgodna z warunkami określonymi w oświadczeniu,

3) przestrzegania wszystkich obowiązków wynikających z powierzania pracy, takich samych jak w przypadku polskich pracowników. Dotyczy to zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w ciągu 7 dni, w przypadku, gdy dana umowa im podlega, jak na przykład: umowa o pracę, zlecenia czy umowa agencyjna, a także obowiązków związanych z zatrudnieniem cudzoziemca wynikających z innych przepisów, w tym przechowywania kopii jego dokumentu pobytowego. Istotne jest, że w przypadku umowy o pracę cudzoziemiec ma prawo do co najmniej minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w Polsce. W 2021 roku jest to kwota 2800 zł brutto w stosunku miesięcznym, zaś minimalna stawka godzinowa wynosi 18,30 zł brutto, co ma zastosowanie do m.in. umów zlecenia, nie zaś umów o dzieło,

4) przekazać cudzoziemcowi zarejestrowane przez urząd oświadczenie. Na jego podstawie cudzoziemiec może starać się o tytuł pobytowy pozwalający na pracę w Polsce.

Ile czasu można pracować na oświadczeniu?

Pamiętać trzeba, że zarejestrowane oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi uprawnia do wykonywania pracy o charakterze niesezonowym do 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, niezależnie od liczby pracodawców powierzających mu pracę na podstawie oświadczenia. Przy zliczaniu okresów wykonywania pracy na podstawie oświadczenia bierze się pod uwagę okresy, na jakie oświadczenie zostało zarejestrowane.