Zameldowania na pobyt czasowy cudzoziemca

Decyzją z dnia […] marca 2008 r. znak […] Burmistrz L. orzekł o zameldowaniu H. P. (pisownia nazwiska zgodna z tą, jaką posługuje się wnioskodawczyni) na pobyt czasowy do dnia 19 lutego 2010 r. w lokalu przy ul. M. […] w L. Jako podstawę prawną decyzji podał art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm.).

 

W uzasadnieniu organ wywiódł, iż wnioskodawczyni posiada zezwolenie na zamieszkanie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do dnia 19 lutego 2010 r. i obecnie ubiega się o wydanie karty pobytu czasowego, której uzyskanie uwarunkowane jest posiadaniem zameldowania na pobyt czasowy. Wnioskodawczyni złożyła formularz meldunkowy "Zgłoszenie pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące", na którym brak jest potwierdzenia faktu pobytu w lokalu. Potwierdzenia w formie czytelnego podpisu z oznaczeniem daty jego złożenia, stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r., winien dokonać podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu, w którym ma nastąpić zameldowanie tj. w przedmiotowej sprawie P. P. – mąż wnioskodawczyni (brzmienie nazwiska zgodne z pisownią stosowaną przez w/w). Takiego potwierdzenia wnioskodawczyni nie przedłożyła. W związku z powyższym organ ocenił, iż występuje wątpliwość co do okoliczności faktycznego pobytu w lokalu osoby wnioskującej o zameldowanie, którą to wątpliwość usunięto przeprowadzając postępowanie wyjaśniające i rozstrzygając o zameldowaniu decyzją wydaną na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. W toku postępowania przesłuchano wnioskodawczynię, z której wyjaśnień wynika, iż zamieszkuje w L. przy ul. M. […] od 2001 r. Fakt przebywania w/w pod tym adresem potwierdził również właściwy organ policji dokonując tzw. kontroli meldunkowej.

 

Odwołanie od powyższej decyzji złożył P. P. wnosząc o jej uchylenie i wywodząc, iż zameldowanie nastąpiło wbrew jego woli i jest niezgodne z przepisami ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Zdaniem w/w organ meldując jego żonę usankcjonował legalność jej pobytu w należącym do odwołującego się mieszkaniu bez zbadania sytuacji rodzinnej stron pozostających od kilku lat w faktycznej separacji. Nadto podał, iż przed Sądem Okręgowym w S. toczy się obecnie sprawa z powództwa H. P. o rozwód, w której on jako pozwany domaga się eksmisji żony z mieszkania. Odwołujący się wskazał również, iż brak potwierdzenia na formularzu zgłoszenia pobytu czasowego faktu przebywania żony w przedmiotowym mieszkaniu, czego wymaga przepis art. 9 ust. 2 a) ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r., nie jest wątpliwością, której usunięcie jest możliwe w trybie art. 47 ust. 2 tej ustawy, albowiem jest to kwestia kompletności i wiarygodności złożonej dokumentacji, a nie postępowania dowodowego.

 

Decyzją z dnia […] maja 2008 r. znak […] Wojewoda P. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy uzasadniając, iż pobyt cudzoziemca – wnioskodawczyni jest obywatelką B. – na terytorium RP wymaga legalizacji, której częścią jest dopełnienie obowiązku meldunkowego. Co do zasady następuje to w formie czynności nie będącej decyzją administracyjną, chyba że w toku postępowania o zameldowanie wystąpią wątpliwości co do pobytu osoby w miejscu przyszłego zameldowania. W takich okolicznościach zameldowanie następuje w formie decyzji, której podstawą jest art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

 

Jak wskazano w przedmiotowej sprawie wystąpiła wątpliwość co do pobytu wnioskodawczyni pod wskazanym adresem przyszłego zameldowania z uwagi na brak na formularzu zgłoszeniowym potwierdzenia tego pobytu przez osobę posiadającą tytuł prawny do lokalu. Z ustaleń poczynionych w toku postępowania wynika jednak, iż H. P. w przedmiotowym lokalu przy ul. M. […] rzeczywiście zamieszkuje, co wynika z jej oświadczenia oraz z faktu, że w lokalu tym od wielu lat znajduje się centrum jej interesów życiowych. Oceny tej, zdaniem organu, nie może zmienić toczący się proces rozwodowy stron.

 

Wojewoda podkreślił również, iż czynność zameldowania ma charakter wyłącznie rejestracyjny i nie wiąże się z uprawnieniami do lokalu, nadto do dokonania zameldowania nie jest konieczna zgoda właściciela lokalu, a jedynie potwierdzenie przez niego pobytu zainteresowanej osoby w tym lokalu.

 

Skargę na powyższą decyzję złożył do sądu administracyjnego P. P. zarzucając zaskarżonemu rozstrzygnięciu:

1. naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 9 ust. 2a ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych, polegające na wydaniu decyzji administracyjnej bez potwierdzenia pobytu w lokalu H. P. przez właściciela lokalu P. P.;

2. naruszenie przepisu postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 47 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, polegające na wszczęciu postępowania administracyjnego mimo braku ku temu podstaw.

 

Wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania.

 

W uzasadnieniu skargi podał, iż H. P. nie dysponowała w momencie złożenia wniosku o zameldowanie na pobyt czasowy zgodą właściciela lokalu na dalsze w nim zamieszkiwanie, która to zgoda wymagana jest przepisem art. 9 ust. 2a) ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, jak również nie przedstawiła dokumentu, z którego wynika tytuł prawny do lokalu osoby potwierdzającej ten pobyt. Organ ustalił prawo w/w do przebywania w lokalu na podstawie jej dotychczasowego w nim pobytu wynikającego jedynie z wyjaśnień zainteresowanej, przy braku innych wiarygodnych dowodów. Opisane braki stanowiły uchybienia formalne zgłoszenia meldunkowego i uniemożliwiały wszczęcie postępowania w przedmiocie zameldowania i wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia. Przepis art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. zezwala, zdaniem skarżącego, na przeprowadzenie merytorycznego postępowania o zameldowanie tylko wówczas, gdy złożone dokumenty budzą wątpliwości pod względem ich wiarygodności, a nie wówczas, gdy dokumentów nie załączono, jak w sprawie niniejszej. Jego zdaniem wątpliwości nie mogą budzić dokumenty niekompletne.

 

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując w całości stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia.

 

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

 

Skarga podlega oddaleniu, albowiem zaskarżone rozstrzygnięcie jest prawidłowe, a sąd administracyjny, sprawujący kontrolę działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem, nie dopatrzył się również z urzędu uchybień nie wskazanych w skardze, uzasadniających jego wyeliminowanie z obrotu prawnego (art. 145 § 1 w zw. z art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), powoływanej dalej jako p.p.s.a.

 

Rozstrzygnięcie sporu w przedmiotowej sprawie wymaga udzielenia odpowiedzi na pytanie: czy w świetle regulacji ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm.), powoływanej dalej jako ustawa z 10 kwietnia 1974 r., dopuszczalne jest zameldowanie na pobyt czasowy osoby, w tym przypadku cudzoziemca, gdy fakt jego zamieszkiwania w danym lokalu nie został potwierdzony na formularzu meldunkowym przez podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu oraz gdy podmiot ten kwestionuje legalność kontynuowania tego zamieszkiwania.

 

W ocenie sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę dokonana w tym zakresie przez organy interpretacja przepisów ustawy z 10 kwietnia 1974 r. jest prawidłowa, jak również nie sposób podzielić zarzutu skarżącego, iż fakt zamieszkiwania H. P. w lokalu przy ul. M. […] w L. nie został dostatecznie wykazany.

 

W przedmiotowej sprawie niekwestionowane było, iż H. P. nie posiada obywatelstwa polskiego, w związku z czym jej obowiązek meldunkowy jest regulowany przepisami ustawy z 10 kwietnia 1974 r. dotyczącymi obywateli polskich, z odrębnościami wynikającymi z Rozdziału 6 tego aktu prawnego, dotyczącymi wykonywania obowiązku meldunkowego przez cudzoziemców (stanowi o tym wprost art. 23 ustawy), jak również przepisami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie zgłaszania, przyjmowania danych niezbędnych do zameldowania i wymeldowania oraz prowadzenia ewidencji ludności i ewidencji wydanych i utraconych dowodów osobistych (Dz. U. Nr 236, poz. 1999 ze zm.).

 

Z powołanych przepisów wynika, iż zgłaszając zameldowanie na pobyt czasowy trwający ponad trzy miesiące cudzoziemiec powinien przedstawić zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony (art. 26 ust. 3 ustawy z 10 kwietnia 1974 r.), podać swoje dane identyfikacyjne, w tym złożyć formularz "Zgłoszenia pobytu czasowego" (§ 18 rozporządzenia z 24 grudnia 2002 r.) oraz przedstawić potwierdzenie pobytu dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu, oraz, do wglądu, dokument potwierdzający tytuł prawny tego podmiotu do lokalu (art. 9 ust. 2a zd. 1 ustawy z 10 kwietnia 1974 r.).

 

W sprawie niniejszej wnioskodawczyni załączyła do wniosku wymagane zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony wydane przez Wojewodę P. w dniu […] lutego 2008 r., ustalające w/w prawo do zamieszkiwania na terytorium RP w okresie od 19 lutego 2008 r. do 19 lutego 2010 r. Złożyła również stosowny formularz, w którym zabrakło potwierdzenia pobytu przez osobę posiadającą tytuł prawny do lokalu.

 

Charakter tego potwierdzenia jest pomiędzy stronami sporny. Zdaniem skarżącego potwierdzenie jest warunkiem dopuszczalności wniosku o zameldowanie na pobyt czasowy, a jego brak stanowi negatywną formalną przesłankę zameldowania oraz świadczy o braku zgody właściciela lokalu na dalsze zamieszkiwanie wnioskodawczyni. Organ stanął na stanowisku, iż potwierdzenie ma wyłącznie charakter dowodowy, a jego brak może zostać usunięty w postępowaniu wyjaśniającym przeprowadzonym na okoliczność faktycznego pobytu wnioskodawczyni w lokalu.

 

Ze stanowiskiem skarżącego nie sposób się zgodzić, albowiem nie uwzględnia ono zmian w przepisach ustawy z 10 kwietnia 1974 r. dokonanych w wyniku stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 27 maja 2002 r. w sprawie sygn. akt K 20/01 (OTK-A 2002/3/34) niezgodności z Konstytucją poprzednio obowiązującego art. 9 ust. 2 tej ustawy w zakresie, w jakim nakładał na dokonujących zameldowania obowiązek przedstawienia potwierdzenia uprawnienia do przebywania w lokalu, w którym miało nastąpić zameldowanie, dokonanego przez właściciela lub zarządcę budynku. Przepis ten utracił moc z dniem 19 czerwca 2002 r. i został zastąpiony od 01 maja 2004 r. regulacją art. 9 ust. 2a) i 2b) wprowadzoną ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. Nr 93, poz. 887). W stanie prawnym obowiązującym po 01 maja 2004 r., a więc po wejściu w życie ustawy zmieniającej, sprzeciw osoby mającej tytuł prawny do lokalu nie jest czynnikiem decydującym o zameldowaniu w tym lokalu innej osoby. Od wskazanej daty przy zameldowaniu na pobyt czasowy (lub stały) nie jest wymagane przedstawienie potwierdzenia prawa do przebywania danej osoby w lokalu, dokonane przez właściciela lub zarządcę budynku, a jedynie przedstawienie potwierdzenia okoliczności faktycznej tj. pobytu danej osoby w lokalu, dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu.

 

W ocenie sądu przedmiotowe potwierdzenie nie ma charakteru formalnej przesłanki dopuszczalności zameldowania na pobyt czasowy, albowiem nie uniemożliwia nadania biegu zgłoszeniu zameldowania oraz nie wyłącza jego merytorycznego rozpoznania. Rolę takiej formalnej przesłanki pełni natomiast wymóg załączenia do wniosku o zameldowanie rozstrzygnięcia właściwego organu o uzyskaniu przez cudzoziemca zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony oraz wymóg złożenia wniosku o zameldowanie na odpowiednim formularzu.

 

Niewątpliwie sporne potwierdzenie pobytu nie stanowi również przesłanki materialnoprawnej zameldowania, albowiem te określone zostały wyraźnie w przepisach art. 7 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. Są nimi przebywanie pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości lecz pod innym adresem dłużej niż trzy doby, bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego.

 

Skoro zatem warunkiem zameldowania na pobyt czasowy jest faktyczne przebywanie pod oznaczonym adresem bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego, to wykazanie tej okoliczności ma walor wyłącznie dowodowy. Zatem również potwierdzenie pobytu wymagane przepisem art. 9 ust. 2a) ustawy z 10 kwietnia 1974 r. ma jedynie charakter poświadczenia faktu, a nie stwierdzenia prawa czy wyrażenia zgody przez osobę dysponującą tytułem prawnym do lokalu na przebywanie w nim innych osób.

 

Uzyskanie potwierdzenia pobytu lub też jego brak nie stanowi także kwestii kompletności dokumentów składanych wraz z wnioskiem o zameldowanie.

 

Celem wprowadzenia regulacji art. 9 ust. 2 a) w/w ustawy było przyspieszenie procedury meldunkowej i umożliwienie zameldowania w formie czynności materialno-technicznej (bez konieczności wydawania władczego rozstrzygnięcia). Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 2b) ustawy z 10 kwietnia 1974 r. zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w tym lokalu, zatem faktycznie jest rejestracją bez skutków w sferze praw do lokalu, której dokonaniu – w sytuacji braku wątpliwości co do przesłanek materialnoprawnych zameldowania – najlepiej służy forma niewładcza.

 

Brak potwierdzenia pobytu od osoby dysponującej tytułem prawnym do lokalu powoduje natomiast powstanie wątpliwości co do ziszczenia się pozytywnych przesłanek zameldowania i wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w tym zakresie oraz rozstrzygnięcia o zameldowaniu w formie władczej – decyzją wydaną na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. Z treści tego przepisu wynika bowiem, iż rejestracja miejsca pobytu następuje tylko wówczas w drodze czynności materialno-technicznej, gdy zgłoszone dane nie budzą żadnych wątpliwości. Przypadek taki w sprawie niniejszej nie zachodził wobec faktu braku potwierdzenia pobytu na formularzu zgłoszenia pobytu czasowego oraz wobec zarzutów podnoszonych przez skarżącego w toku całego postępowania. Prawidłowo zatem organy oceniły, wbrew stanowisku skarżącego, iż zaistniały w sprawie podstawy do wszczęcia postępowania administracynego, przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego i zastosowania, celem rozstrzygnięcia pojawiających się wątpliwości, decyzyjnej formy zameldowania na pobyt czasowy.

 

Należy przy tym podkreślić, iż przedmiotowa decyzja wydana na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. nie zmienia charakteru zameldowania jako czynności wyłącznie rejestracyjnej nie mającej wpływu na tytuł prawny do lokalu, a jedynie rozstrzyga wątpliwości co do faktu i charakteru pobytu.

 

Nie można się zgodzić ze skarżącym, iż przeprowadzone w sprawie niniejszej postępowanie nie doprowadziło do wyjaśnienia wątpliwości co do uprawnienia wnioskodawczyni do pobytu w lokalu przy ul. M. […] w L. przez okres wskazany w zezwoleniu na zamieszkanie na czas oznaczony.

 

Przede wszystkim, jak to już wyżej wyjaśniono, nie chodziło o wykazanie uprawnienia H. P. do pobytu w w/w lokalu, albowiem takie nie jest wymagane na podstawie ustawy z 10 kwietnia 1974 r., a o wykazanie, iż faktycznie w nim przebywa, co w ocenie organów obydwu instancji, którą sąd podziela, zostało zrealizowane. Wypada podkreślić, iż przedmiotowa okoliczność, wbrew twierdzeniom skarżącego, nie wynika wyłącznie z wyjaśnień wnioskodawczyni złożonych w dniu 06 marca 2008 r. w Urzędzie Miejskim w L., ale również z informacji nadesłanej przez Kierownika Posterunku Policji w L. z dnia 03 marca 2008 r., sporządzonej w wyniku przeprowadzenia czynności kontrolnych w oparciu o art. 49 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. Wynika z niej, iż w/w nadal zamieszkuje u swojego męża P. P. przy ul. M. […] w L. Nadto nie bez znaczenia dla oceny przedmiotowej okoliczności jest fakt, na co słusznie zwróciły uwagę organy administracji, iż wnioskodawczyni konsekwentnie przedłużano zameldowanie w przedmiotowym lokalu od roku 2002 r. do dnia 20 lutego 2008 r. (vide notatka służbowa z dnia 05 maja 2008 r.) i tutaj też przez wiele lat koncentrowała swoje interesy życiowe, a obecnie wychowuje córkę. W postępowaniu nie wykazano w najmniejszym stopniu, by H. P. wyprowadziła się z miejsca wcześniejszego pobytu. W tych okolicznościach prawidłowo, zdaniem sądu, organy oceniły zebrany materiał dowodowy, którego całokształt wskazuje, iż miejsce pobytu H. P. nie ulega zmianie od kilku lat i adres: ul. M. […] w L. był aktualny również w dacie wydawania zaskarżonego rozstrzygnięcia.

 

Nie wpływa na tę ocenę również fakt toczącego się pomiędzy stronami postępowania o rozwód. W aktach sprawy brak jest informacji, by w trakcie tego postępowania miejsce zamieszkania stron, w szczególności H. P., uległo zmianie. Marginalnie tylko podnieść należy, iż sam skarżący w odwołaniu wskazał, że domaga się eksmisji w/w z lokalu przy ul. M. […] w L. Żądanie to byłoby bezprzedmiotowe w wypadku gdyby wnioskodawczyni w lokalu nie przebywała.

 

W przedmiotowej sprawie nie doszło zatem do naruszenia przepisów art. 7, 77 § 1 i 80 Kpa, jak również art. 107 Kpa, ustalony stan faktyczny organy przedstawiły w uzasadnieniach swoich decyzji oraz wyjaśniły dlaczego i w jaki sposób zastosowały przepisy art. 9 a) i 47 ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. Zaprezentowana wykładnia prawa materialnego jest zgodna z jednolitym stanowiskiem sądów administracyjnych, które sąd w składzie rozpoznającym sprawę w pełni podziela (vide wyrok NSA z dnia 29 listopada 2006 r. w sprawie sygn. akt II OSK 1432/05, Lex nr 315127, wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 kwietnia 2008 r. w sprawie sygn. akt VIII SA/Wa 6/08, nie publ. oraz wyrok WSA w Gliwicach z dnia 10 stycznia 2008 r. w sprawie sygn. akt II SA/GL 354/07, nie publ. oraz vide wyrok WSA w Białymstoku z dnia 26 lipca 2007 r. w sprawie sygn. akt II SA/Bk 329/07, nie publ.).

 

Wobec faktu, iż nie przedstawiono potwierdzenia pobytu H. P. w lokalu przy ul. M. […] w L. przez jego właściciela i zaistniała konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w tym zakresie, organ nie żądał aby wnioskodawczyni przedstawiła tytuł prawny P. P. do przedmiotowego lokalu. Ten tytuł został ustalony przez organ (umowa przekazania własności z 23 czerwca 1980 r.), o czym umieszczono wzmiankę na formularzu zgłoszenia meldunku czasowego. Prawo skarżącego do lokalu nie było sporne w sprawie, stąd zarzuty skargi w tym zakresie nie mogą odnieść oczekiwanych skutków prawnych.

 

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w sentencji.

 

Wobec oddalenia skargi i niezgłoszenia wniosku o zwrot poniesionego wpisu sądowego oraz kosztów zastępstwa procesowego – brak było podstaw do orzekania w tym przedmiocie, albowiem zwrot kosztów postępowania przysługuje stronie wyłącznie w sytuacji uwzględnienia skargi i tylko na wniosek złożony do momentu zamknięcia rozprawy (art. 200 p.p.s.a.)

 

II SA/Bk 437/08 – Wyrok WSA w Białymstoku