Praca

Wykonywanie pracy bez zezwolenia na pracę

Cudzoziemiec może wykonywać pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada zezwolenie na pracę wydane przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy. Przyrzeczenie lub zezwolenie na pracę podlegają uchyleniu przez wojewodę, jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę nielegalnie, czyli wykonuje pracę bez zezwolenia na pracę lub na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę, niezgodnie z deklarowanym celem pobytu oraz bez zawarcia wymaganych umów o pracę lub umów cywilnoprawnych.

Decyzją z dnia (…) lipca 2008 r. nr (…) Wojewoda (…), działając na podstawie art. 88 ust. 12 pkt 1 w związku z art. 88 ust. 13 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2004 r. Nr 99 poz. 1001 ze zm.), § 7 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 lipca 2006 r. w sprawie trybu i warunków wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca (Dz. U. 2006 r. Nr 141 poz. 1002 ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Tekst jednolity: Dz. U. 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.), uchylił decyzję Wojewody (…) z dnia (…) grudnia 2007 r. nr (…) w sprawie udzielenia przyrzeczenia wydania zezwolenia na pracę cudzoziemki – F. Y., obywatelki (…), oraz decyzję Wojewody (…) z dnia (…) stycznia 2008 r. nr (…) w sprawie udzielenia zezwolenia na pracę tejże cudzoziemki w „(…)” Sp. z o.o. z siedzibą w O. na stanowisku Prezesa Zarządu (bez prawa wykonywania zawodu sprzedawcy).
 
W dniu 26 lutego 2008 r. funkcjonariusze Wydziału Zwalczania Przestępczości Izby Celnej w O. dokonali kontroli przestrzegania przepisów ww. ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w Spółce „(…)”. W wyniku przeprowadzonych czynności ustalono, że F. Y., będąca Prezesem Zarządu Spółki, wykonuje pracę na innym stanowisku, niż określone w przyrzeczeniu i zezwoleniu na pracę, świadcząc ją na stanowisku sprzedawcy, obsługując kasę fiskalną, co stanowi naruszenie przepisów powyższej ustawy. Jej art. 88 ust. 8 stanowi bowiem, że przyrzeczenie i zezwolenie na pracę cudzoziemca są wydawane na wniosek pracodawcy, na czas określony, dla określonego cudzoziemca i pracodawcy, na określone stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy. Natomiast art. 2 ust. 1 pkt 14 wyjaśnia, że wykonywanie pracy przez cudzoziemca bez zezwolenia na pracę, z wyjątkiem cudzoziemców zwolnionych na podstawie art. 87 z obowiązku posiadania takiego zezwolenia, lub na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę, niezgodnie z deklarowanym celem pobytu oraz bez zawarcia wymaganych umów o pracę lub umów cywilnoprawnych, oznacza nielegalne wykonywanie tej pracy. Przepis art. 88 ust. 12 pkt 1 cyt. ustawy wskazuje, że przyrzeczenie lub zezwolenie na pracę podlegają uchyleniu przez wojewodę, jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę nielegalnie, jak to miało miejsce w sprawie. Dlatego też, biorąc pod uwagę to, że F. Y. wykonywała pracę nielegalnie, organ uchylił zarówno przyrzeczenie, jak i zezwolenie na wykonywanie pracy przez cudzoziemkę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
 
W odwołaniu od powyższej decyzji „(…)” Sp. z o.o. podniosła zarzut nieprawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego i uniemożliwienie obrony słusznego interesu strony. Wskazała, że działania funkcjonariuszy celnych miały charakter prowokacji skierowanej przeciwko cudzoziemce, gdyż nie ona była sprzedawcą w prowadzonym przez Spółkę sklepie, lecz tylko w związku z prośbą jednego z funkcjonariuszy, zamierzającego kupić skarpety, F. Y. sprzedała je, pobierając od niego pieniądze. F. Y. przebywała podczas kontroli w sklepie, ale fakt nieznajomości języka polskiego wyklucza, że pracowała w nim jako ekspedientka. Spółka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji.
 
Decyzją z dnia (…) września 2008 r. nr (…) Minister Pracy i Polityki Społecznej, mając za podstawę art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 17 pkt 2 ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz art. 87 i art. 88 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Tekst jednolity: Dz. U. 2008 r. Nr 69 poz. 415 ze zm.), utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję, nie znajdując w odwołaniu argumentów zasługujących na uwzględnienie.
 
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższą decyzję „(…)” Sp. z o.o. zarzuciła naruszenie art. 2 ust. 1 pkt 14 w związku z art. 87, art. 88 ust. 8 i art. 88 ust. 12 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, poprzez nieprawidłowe ich zastosowanie w sytuacji, gdy cudzoziemka wykonywała pracę w sposób zgodny z zezwoleniem; naruszenie art. 7, art. 10, art. 77 kpa, poprzez zaniechanie wszechstronnego wyjaśnienia sprawy, zwłaszcza pod kątem przeprowadzonej kontroli legalności wykonywania pracy przez cudzoziemkę, w tym w zakresie sposobu przeprowadzenia kontroli i poczynionych ustaleń; naruszenie art. 76 kpa, poprzez przypisanie protokołom, sporządzonym przez funkcjonariuszy celnych, cech dokumentów urzędowych, które nie podlegają weryfikacji w toku postępowania administracyjnego. Skarżąca Spółka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i o zasądzenie kosztów postępowania.
 
W odpowiedzi na skargę Minister Pracy i Polityki Społecznej wniósł o jej oddalenie, przytaczając w uzasadnieniu swego stanowiska procesowego argumentację, jakiej użył w zaskarżonej decyzji.
 
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
 
Stosownie do treści art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. 2002 r. Nr 153 poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę zaskarżonej decyzji administracyjnej pod względem jej zgodności z prawem i to z przepisami obowiązującymi w dacie jej wydania. Innymi słowy, sąd administracyjny kontroluje legalność rozstrzygnięcia zapadłego w postępowaniu z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i obowiązującymi przepisami prawa procesowego.
 
Skarga analizowana pod tym kątem nie zasługuje na uwzględnienie.
 
Zgodnie z brzmieniem art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Tekst jednolity: Dz. U. 2008 r. Nr 69 poz. 415 ze zm.), cudzoziemiec może wykonywać pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada zezwolenie na pracę wydane przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy.
 
Art. 88 ust. 8 przedmiotowej ustawy stanowi, że przyrzeczenie i zezwolenie na pracę cudzoziemca są wydawane na wniosek pracodawcy, na czas określony, dla określonego cudzoziemca i pracodawcy, na określone stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy. Zezwolenie wydaje się na warunkach określonych w przyrzeczeniu.
 
Z kolei w myśl art. 88 ust. 12 pkt 1 przyrzeczenie lub zezwolenie na pracę podlegają uchyleniu przez wojewodę, jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę nielegalnie. Art. 2 ust. 1 pkt 14 tej ustawy wyjaśnia, że nielegalne wykonywanie pracy przez cudzoziemca oznacza wykonywanie pracy przez cudzoziemca bez zezwolenia na pracę, z wyjątkiem cudzoziemców zwolnionych na podstawie art. 87 z obowiązku posiadania takiego zezwolenia, lub na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę, niezgodnie z deklarowanym celem pobytu oraz bez zawarcia wymaganych umów o pracę lub umów cywilnoprawnych.
 
Cytowane powyżej przepisy wskazują, że ustawodawca stosuje działania reglamentacyjne w zakresie zatrudniania cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które mają służyć ochronie krajowego rynku pracy. Idea reglamentacji, jak i idea ochrony, mają sprzyjać prawidłowemu funkcjonowaniu rynku pracy dla zapewnienia obywatelom polskim pierwszeństwa w zatrudnieniu, biorąc pod uwagę realia gospodarki rynkowej. Dlatego też, organy zatrudnienia udzielają cudzoziemcom stosownych zezwoleń (przyrzeczeń) na pracę. Jednak nie każdą pracę może wykonywać cudzoziemiec na podstawie tego samego zezwolenia (przyrzeczenia). Cudzoziemiec może jedynie wykonywać pracę określoną w zezwoleniu (przyrzeczeniu).
 
W postępowaniu administracyjnym, regulowanym przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Tekst jednolity: Dz. U. 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.), organy mają obowiązek zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Nie oznacza to jednak, że ustawodawca w ten sposób przerzuca na nie cały ciężar dowodzenia w sprawie. Jeżeli tak, jak w analizowanym przypadku, organ zatrudnienia wyprowadził określone ustalenia dotyczące stanu faktycznego z posiadanych, nienasuwających zastrzeżeń dokumentów, to skuteczne ich zakwestionowanie wymagało przeprowadzenia stosownego kontrdowodu z inicjatywy strony toczącego się postępowania.
 
Tymczasem skarżąca Spółka w postępowaniu administracyjnym nie przedstawiła żadnych dowodów. Wręcz przeciwnie, także w skardze do Sądu skarżąca przyznaje, że istotnie F. Y. podczas kontroli wykonywała czynności sprzedawcy, czego przecież robić nie mogła według treści wydanego przyrzeczenia i zezwolenia. Nie ma przy tym znaczenia to, czy prezes zarządu spółki prawa handlowego może osobiście podejmować czynności wykonawcze z zakresu przedmiotu działalności spółki czy też winny wykonywać je tylko osoby zatrudnione na odpowiednich stanowiskach. Innymi słowy, nie jest ważne to, czy prezes zarządu może czy nie może być sprzedawcą w firmie, którą zarządza. Ważne jest, że F.Y., będąc Prezesem Zarządu Spółki „(…)” i pełniąc tę funkcję, nie mogła wykonywać pracy jako sprzedawca, gdyż na tego rodzaju pracę nie miała zezwolenia (przyrzeczenia).
 
W przypadku zezwoleń na pracę cudzoziemców najistotniejsze jest to, by cudzoziemiec, który otrzymał stosowne zezwolenie (przyrzeczenie), wykonywał jedynie tę pracę, która została określona w zezwoleniu (przyrzeczeniu). W przeciwnym wypadku, praca, której cudzoziemiec się podejmuje, wykonywana jest przez niego nielegalnie.
 
Skoro organy nie dysponowały dowodami mogącymi podważać wiarygodność ustaleń kontroli legalności wykonywania pracy przez cudzoziemkę, to nie można im skutecznie zarzucać naruszenia zasad postępowania dowodowego i dowolnej oceny stanu faktycznego sprawy, a tym samym uchybienia przepisom art. 7, art. 10 i art. 77 kpa, a także art. 76 kpa. Stosownie do tej ostatniej normy, protokoły z kontroli legalności wykonywania pracy przez cudzoziemkę, przeprowadzonej przez funkcjonariuszy organu celnego, mają pełnoprawną moc dowodową i stanowią materiał, który mógł być w pełni wykorzystany przez organ zatrudnienia. Spółka w żaden sposób ani nie uwiarygodniła, ani nie uprawdopodobniła swych twierdzeń o rzekomo zastosowanej przez kontrolujących prowokacji.
 
Strona nie może zasadnie oczekiwać, że organ administracji publicznej, niejako w jej interesie, dysponując już określonym materiałem dowodowym, będzie poszukiwał jeszcze innych dowodów, które prowadziłyby do obalenia ustaleń dokonanych na podstawie zgromadzonych dowodów. To w interesie strony leży wykazanie dowodami przeciwnymi, że ustalenia kontroli nie odpowiadają prawdzie. Brak dowodów przeciwnych nie może z kolei świadczyć, że w sprawie doszło do naruszenia art. 10 kpa, zważywszy że protokoły z przeprowadzonej kontroli były Spółce znane.
 
Zasada określona w art. 77 § 1 kpa nie może być rozumiana tak, że nawet, jeśli strona mająca w sprawie interes prawny, niezależnie od tego, czy działa osobiście, czy też przez pełnomocnika, to organ administracji publicznej ma obowiązek poszukiwać dowodów mających wykazać zaistnienie okoliczności leżących w interesie strony (art. 7 kpa). Zgodnie bowiem z art. 80 kpa, organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, czy dana okoliczność została udowodniona. W sprawie niniejszej został zgromadzony materiał dowodowy na okoliczność spełnienia przesłanki określonej w art. 88 ust. 12 pkt 1 w związku z art. 2 ust. 1 pkt 14 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
 
Z tych względów, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2002 r. Nr 153 poz. 1270 ze zm.), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, jak w sentencji wyroku.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Artykuły z tej kategorii

Masz pytania? Zapytaj prawnika.