Zgodnie z przepisem art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264 z późn. zm.) cudzoziemiec zamierzający zawrzeć
małżeństwo jest obowiązany złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokument stwierdzający, że zgodnie z właściwym prawem może zawrzeć
małżeństwo. Jeżeli otrzymanie dokumentu napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd w postępowaniu nieprocesowym na wniosek cudzoziemca może go zwolnić od złożenia dokumentu. W postępowaniu o zwolnienie cudzoziemca od złożenia dokumentu sąd na podstawie właściwego prawa ustala, czy osoba ta może zawrzeć
małżeństwo. Przepisów powyższych nie stosuje się jednak do cudzoziemca niemającego obywatelstwa żadnego państwa, jeżeli ma on w Polsce miejsce zamieszkania.
Obywatel Polski nie może zawrzeć małżeństwa z obywatelką Ukrainy, która według swojego prawa ojczystego może zawrzeć
małżeństwo w przypadku, gdy zachodzi przeszkoda nieusuwalna w drodze zezwolenia sądu.
Dotyczy to zwłaszcza przeszkody pokrewieństwa lub przysposobienia, a także braku wymaganego prawem wieku do zawarcia małżeństwa. Zgodnie bowiem z przepisem ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 80, poz. 432 z późn. zm.) prawa obcego nie stosuje się, jeżeli jego stosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.
Prawo obowiązujące w licznych państwach przewiduje wydawanie zaświadczeń, które stwierdzają możność prawną zawarcia małżeństwa z osobą wymienioną w świadectwie, z która
małżeństwo ma być zawarte. Dokumenty te nie wymagają legalizacji przez polską placówkę konsularną lub dyplomatyczną. Powinny one zawierać datę ważności, która ustalane jest przez prawo ojczyste cudzoziemca.
Na kierowniku urzędu stanu cywilnego spoczywa obowiązek sprawdzenia:
-
czy zaświadczenie jest zredagowane w sposób ścisły;
-
czy nie upłynął termin ważności zaświadczenia.
W przypadku, gdy w zaświadczeniu nie określono terminu jego ważności kierownik urzędu stanu cywilnego powinien je przyjąć, gdy od daty jego wystawienia nie upłynął zbyt długi termin.
Obywatelka Ukrainy obowiązana jest ponadto złożyć pisemne oświadczenie o nieistnieniu okoliczności, które wyłączałyby zawarcie małżeństwa według prawa polskiego. Powinna ona także złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokument tożsamości.
W przypadku, gdy obywatelka Ukrainy nie może złożyć dokumentu, który stwierdzałby możność zawarcia małżeństwa to sąd w postępowaniu nieprocesowym może zwolnić go od tego obowiązku.
Zawarcie małżeństwa z obywatelką Ukrainy w Polsce następuje w formie wymaganej przez polskie prawo.
Oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński powinno być złożone osobiście. Od zasady tej przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964, Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) przewidują odstępstwo w wyjątkowych okolicznościach. Przez pełnomocnika można zawrzeć
małżeństwo dopiero po uzyskaniu na to zezwolenia sądu.
